Herkese merhaba! Bugün fazlasıyla can sıkıcı bir durum üzerinde birlikte düşünelim istedik. BBC’nin 15 Aralık’taki haberine göre İran’ın başkenti Tahran’da okullar HAVA KİRLİLİĞİ sebebiyle tatil edildi ve hatta bazı şehirlerinde de hassas gruplara sokağa çıkmayın uyarısında bulunuldu. Gelin bugün küresel çapta büyük bir sorun olan hava kirliliği meselesine İran bağlamında beraber bakalım. Yeşil kalın, sevgi ve iyilikle..
İRAN’DAKİ HAVA KİRLİLİĞİ BOYUTU
‘’Dünyanın her yerinde akaryakıttan vergi alınırken İran‘da destek parası veriliyor’’
‘’İran’da hava kirliliğinin neden olduğu hastalıklar nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı trafik kazalarında ölenlerden daha fazla’’
Hava kirliliği, enerji talebinin yoğun ve hızlı artışından ötürü hemen hemen gelişmekte olan tüm ülkelerde gözlemlenen küresel çapta bir sorundur. Ülkelerin enerji taleplerini karşılamak için tercih ettikleri yöntemler, bir bakıma hava kirliliği sorununun varlığını ve derecesini belirlemektedir. Bununla birlikte son 50 yılda yeni yeni sanayileşmeye başlayan ülkelerde hava kirliliğinin çok sık görülmesinin temel sebepleri arasında endüstriyel faaliyetler ve kentleşme de ilk sıralarda yer almaktadır. İran’da 1970’li yıllarda yoğunlaşmaya başlayan sanayileşme ile hava kirliliği de nispeten cılız bir şekilde gündeme gelmeye başlamış, 2000’li yıllardan itibarense ülke gündemindeki sorunların en önemli başlıklarından biri hâline gelmiştir. Şimdilerde ise dünyadaki değişik şehirlerdeki hava kirliliği ölçümlerinde İran’daki çok sayıda şehir, havası en kirli şehirler listesinin üstlerinde yer almaktadır. Sık sık tehlikeli seviyelere ulaşan hava kirliliğinin başlıca sebepleri arasında fosil yakıtların aşırı bir şekilde kullanılması, ucuz enerji sebebiyle çevreye zarar veren sektörlerde yoğun imalât yapılması ve şehri adeta saran egzoz gazları gelmektedir. Bu belirtilen faktörlerin hepsi neredeyse her ülkede ve her şehirde gözlemlenmesine rağmen İran’da, başta benzin olmak üzere üretilen maddelerin hem üretim süreçlerinde hem de kullanım aşamalarında çevrede sebep olacağı deformasyonların çoğunlukla göz önüne alınmaması, hava kirliliği sorununu İran için neredeyse bir çıkmaza dönüştürmüştür. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre her yıl 4,3 milyon insan ev içi hava kirliliğinden, 2 milyon insan dış ortam hava kirliliğinden hayatını kaybetmektedir. Bu önemli gerçeği göz önüne koyarak acil olarak önlemler alınmalı ve harekete geçilmelidir. Ancak ülkenin tamamının hava kalitesini ölçecek tesislerin bulunmaması, bu alanda gerekli devlet mekanizmalarının olmaması veya yavaş işlemesi sorunun tespit edilmesinde ve çözüm yollarının belirlenmesinde nereden başlanacağını göstermektedir.
Yararlanılan kaynaklar:
https://iramcenter.org/d_hbanaliz/iranda_Hava_Kirliligi_Sorunu_978-605-67931-4-1.pdf
https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-50799637?ocid=socialflow_twitter
Düzenleyen: Aslı TURAN
Yeşil Posta 